Uluslararası Seyahatlerde Vize Uygulaması

GESYAD/Göç Araştırmaları Merkezi
10.10.2017

Vizeler genel olarak, konsolosluk yetkilileri tarafından pasaporta veya kimlik belgesine kayıt olarak düşülen, verildiği tarihte belge sahibinin vize veren ülkeye kabul edilebilecek, ülkeden ayrılabilecek veya transit geçebilecek yabancılardan olduğuna inanıldığını gösteren onaylardır.(1) Vizeler, aynı zamanda devletlere giriş yapmak için geçerli olan ölçütleri de ortaya koyarlar.

Bir ülkeye girebilmek için vize alması gereken grupta yer alan yabancılar, uyruğunda bulundukları veya yerleşik oldukları ülkede gitmek istedikleri ülkenin konsolosluk temsilciliklerine müracaat ederler. Ancak ülkeler bazı yabancılar ve belgeler için vize zorunluluğunu uygulamayabilirler. Örneğin; o ülkede geçerli ikamet ya da çalışma izni bulunanlar, ikili veya çok taraflı anlaşmalarla ikamet izninden muaf tutulanlar bu kişilerden bazılarıdır.

Türkiye’deki uygulamaya bakıldığında, karşılıklılık esasına bağlı olarak bir devlete yönelik farklı bir uygulama söz konusu değilse şu kişilerin de Türkiye’ye vize almadan girebildikleri görülmektedir; Türk Vatandaşlığından izin almak suretiyle çıkarak başka bir ülkenin vatandaşlığını kazanmış olanlar, Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk resmi memurları ile bunların eşleri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları, uluslararası kuruluşların Türkiye’deki temsilciliklerinde çalışan ve statüleri anlaşmalarla belirlenmiş olanlar, vatansız kişi kimlik belgesi sahipleri, uluslararası koruma işlemleri kapsamında kayıt belgesi, uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgesi ya da uluslararası koruma statüsü sahibi kimlik belgesi bulunanlar, geçici korumaya alınanlar, İskân Kanununa göre Türkiye’ye kabul edilenler. (2)

Vizelerin kullanım süresi, genel olarak vizenin veriliş tarihinden itibaren bir yıl olarak kabul edilmektedir. İlk altı ay içinde ülkeye giriş yapılmadığında vizenin geçerliliği sona ermektedir. (3)

Vizeler veriliş şekillerine göre şu şekilde sınıflandırılabilir:

Konsolosluk vizesi: Bir ülkenin konsolosluk temsilciliklerine başvurularak alınan vizedir. Seyahat amacı ve süresine göre farklı türlerde (turizm, transit, eğitim, çalışma, resmi görev vizesi gibi) düzenlenebilmektedir. (4)

Sınır vizesi: vize almadan sınır kapılarına gelen yabancılara belirli koşulların sağlanması durumunda sınır kapılarında istisnai olarak verilebilen vizedir.

Vizenin verilmiş olması, yabancıya ülkeye girişte mutlak bir hak sağlamaz. Sınır kapısındaki kontrollerde ülkeye girişine mani bir halin bulunmaması ve belgelerin tam olması şartı aranacaktır.

Genel olarak vize başvurusu için gereken belgeleri sağlamayanlar ile kamu üzeni, kamu güvenliği ve kamu sağlığı açısından ülkeye girmesi sakıncalı bulunanlara vize verilmez.

Verilmiş vizeler, vize verilmesini sağlayan şartların ortadan kalkması veya yeterliliğinin kalmaması durumlarında geçersiz kılınır.

  • 1. Kamuran Reçber, Diplomasi ve Konsolosluk Hukuku, Dora Yayını, 2011, s. 154-156.
  • 2. Aydoğan Asar, Göç Yönetimi, Seçkin Yayınları, 2017, s 33-34.
  • 3. Türkiye vize uygulamalarında vizelerin en fazla beş yıllık süre içinde kullanılmak üzere verilmesi ve veriliş tarihinden itibaren altı ay içinde kullanılmadığında geçerliliğini yitirmesi öngörülmüştür.
  • 4. Bilimsel araştırma, film veya belgesel çekimi, tedavi, refakat, aile birleşimi, insani yardım, taşımacılık gibi gerekçelere göre de vize düzenlenebilmektedir.